ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

90 χρόνια προσφοράς… 90 χρόνια φίλοι!

 

Η Εταιρεία των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΦΕΑΜ) είναι σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με έτος ίδρυσης το 1933.

Οι σκοποί της ΕΦΕΑΜ παραμένουν στο πνεύμα του αρχικού Καταστατικού, το οποίο διατήρησαν οι αναθεωρήσεις των ετών 1958, 1972, 1989 και 1994, όπως και η πιο πρόσφατη, που εγκρίθηκε από Ειδική Γενική Συνέλευση στις 22.10.2004, και είναι:
α. Η ηθική και υλική ενίσχυση και ο εμπλουτισμός του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, σε στενή συνεργασία με τη Διεύθυνση του Μουσείου,
β. η συστηματική και συνεχής προσπάθεια για την καλλιέργεια του αρχαιόφιλου πνεύματος σε όσο το δυνατόν πλατύτερη έκταση της ελληνικής κοινωνίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Εταιρεία προσφέρει κατά καιρούς άμεση συνδρομή προς το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και υποστηρίζει σταθερά τα Εκπαιδευτικά προγράμματά του. Επίσης, διοργανώνει για τα μέλη και το ευρύτερο κοινό ξεναγήσεις και ομιλίες από προσωπικότητες διακεκριμένες για το επιστημονικό και πνευματικό τους έργο, επιδιώκοντας παράλληλα να αναδεικνύει και να καλλιεργεί δεσμούς με φορείς της παιδείας, της επιστήμης και του πνεύματος.

Τα έσοδα του σωματείου προέρχονται από τις εγγραφές, τις συνδρομές και δωρεές μελών και φίλων, καθώς και από τις εισφορές για δράσεις και εκδηλώσεις (ξεναγήσεις, επισκέψεις και εκδρομές αρχαιολογικού, ιστορικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος) που διοργανώνονται για τον σκοπό αυτό, και στις οποίες προτεραιότητα συμμετοχής έχουν τα μέλη.

Τα μέλη της ΕΦΕΑΜ λαμβάνουν από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
ετήσιο δελτίο δωρεάν εισόδου στους αρχαιολογικούς χώρους, τα μνημεία και
τα κρατικά μουσεία της χώρας.

 

Σταθμοί στην πορεία της ΕΦΕΑΜ

Στο πρώτο καταστατικό της ΕΦΕΑΜ, το οποίο εγκρίθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1933, αποτυπώθηκε ο βασικός τότε σκοπός της: Να αγοράζει και να δωρίζει στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ελληνικές αρχαιότητες ιδιαίτερης σημασίας, οι οποίες διακινούνταν εμφανώς ή λαθραία, ώστε να παραμένουν στη χώρα.

 

Α΄ περίοδος. 1933-1936
Εμπνευστής, ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Εταιρείας ήταν ο Μιχαήλ Βλαστός, Έλληνας της διασποράς (έζησε στην Μασσαλία, τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία), κάτοικος Αθηνών από το 1933, συλλέκτης με ευρυμάθεια και με διεθνή αναγνώριση –αν και αυτοδίδακτος– στο πεδίο της νομισματικής, τακτικός εταίρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας από το 1933, και ιδρυτής, το ίδιο έτος, της ΕΦΕΑΜ.

Εγγράφοντας στις τάξεις της επιφανείς προσωπικότητες της Ελλάδας και του εξωτερικού, η Εταιρεία έμελλε να αγοράσει και να δωρίσει στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πολλές και σημαντικές αρχαιότητες, ενώ η αρχαιολογική συλλογή του ιδρυτή της, κατόπιν επιθυμίας του, περιήλθε μέσω της θυγατέρας του, Πηνελόπης-Ιουλίας, συζύγου Ιωάννη Σερπιέρη, και των κληρονόμων της στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το 1988 (συλλογή Βλαστού – Σερπιέρη).
Με τον θάνατο του Μιχαήλ Βλαστού, τον Σεπτέμβριο του 1936, σε μια ιστορικά δύσκολη συγκυρία που θα κορυφωνόταν με την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, η λειτουργία της ΕΦΕΑΜ ανακόπηκε.

 

Β΄ περίοδος. 1958-1987
Η αναβίωση και ανασύσταση της ΕΦΕΑΜ μεταπολεμικά οφείλεται στη Χριστίνα Σταθάτου (το γένος Ζαφειροπούλου, Μασσαλία 1899 – Μασσαλία 1990), Ελληνίδα της διασποράς επίσης, η οποία ανέπτυξε σημαντική εθελοντική προσφορά στην Ελλάδα στη διάρκεια των ένοπλων συγκρούσεων, ενώ υπήρξε συστηματική χορηγός ανασκαφών, καθώς και αγορών και συντηρήσεων αρχαιοτήτων. Στην οικία της πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 1958 Γενική Συνέλευση της ΕΦΕΑΜ, μετά την οποία η ίδια εξελέγη αντιπρόεδρος και πρόεδρος ο συγγραφέας και πολιτικός Αλέξανδρος Πάλλης.
Η Χριστίνα Σταθάτου τον διαδέχθηκε και διατέλεσε πρόεδρος επί μια 25ετία, από το 1963 έως το 1987.

Στα χρόνια αυτά, η Εταιρεία συνδυάζει την υποστήριξη προς το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (δωρεές αρχαίων αντικειμένων και εξοπλισμού) με τη διοργάνωση εξαιρετικών εκδηλώσεων για τα μέλη και το ευρύτερο κοινό (διαλέξεις, ξεναγήσεις και, από το 1963, εκδρομές), ενώ ενισχύει τα έσοδα προς χάριν των σκοπών της με επιπλέον ενέργειες (όπως η εκτύπωση ποιοτικών επιστολικών δελταρίων).

Από την ίδια εποχή, το Υπουργείο Πολιτισμού, σε αναγνώριση της προσφοράς της ΕΦΕΑΜ, παρέχει στα μέλη της δελτία ελευθέρας εισόδου σε αρχαιολογικούς χώρους και κρατικά μουσεία.

 

Γ΄ περίοδος. 1988 – σήμερα
Την παράδοση που θεμελιώθηκε κατά την προηγούμενη περίοδο θα συνεχίσουν επάξια τα μέλη και τα ΔΣ της Εταιρείας στα χρόνια προεδρίας του Σπυρίδωνος Βασιλείου (1988-1989), του Γεωργίου Παυλή (1989-1992), του Κωνσταντίνου Ηλιόπουλου (1992-2004) και της Ευθαλίας Μπαρμπάτη-Βάρτσου (2004-2021).

 

Στα χρόνια αυτά, με τη συνδρομή της ΕΦΕΑΜ πραγματοποιήθηκε για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μεταξύ άλλων, προμήθεια προθηκών ειδικών προδιαγραφών, αγορά ειδικού ανυψωτικού μηχανήματος, υποστήριξη της ηλεκτρονικής υποδομής, εφοδιασμός με καθίσματα για εκδηλώσεις, η φιλοτέχνηση μακετών των ακροπόλεων Μυκηνών και Τίρυνθας, καθώς και εκδόσεις αρχαιολογικού περιεχομένου.

 

Το έργο της ΕΦΕΑΜ βραβεύθηκε το 1997 από την Ακαδημία Αθηνών.

 

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΦΕΑΜ

Οι αρχαιρεσίες που πραγματοποιήθηκαν κατά την έκτακτη Γενική Συνέλευση στις 7.12.2021 ανέδειξαν τα εννέα μέλη του παρόντος Διοικητικού Συμβουλίου. Μετά την προβλεπόμενη από το Καταστατικό ειδική συνεδρία του ΔΣ, στις 13.12.2021, και μία συμπληρωματική, στις 14.4.2022, η σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου έχει ως εξής:

Πρόεδρος
Άννα-Ευφροσύνη Μιχοπούλου

Αντιπρόεδρος
Κορίννα Ζερβουδάκη

Γενική Γραμματέας
Ισαβέλλα Οικονομίδου

Ταμίας
Νικόλαος Καραναστάσης

Ειδική Γραμματέας
Χαρίκλεια (Λίλια) Δεληγιώργη

Βοηθός Ταμίας
Χαρίκλεια (Χαρά) Τσαμπουράκη

Σύμβουλοι
Γεώργιος Πασχάλης
Ανδρομάχη (Μάχη) Κωνσταντινίδου
Μαρία (Μαρίζα) Φρυδά

Αναπληρωματικό μέλος
Χριστίνα Κολεσίδου

Στο πλευρό του ΔΣ παραμένουν ο κύριος Χρήστος Θανόπουλος και η κυρία Δήμητρα Πετροπούλου,
που εξελέγησαν κατά τις αρχαιρεσίες, αλλά αναγκάστηκαν να παραιτηθούν για προσωπικούς λόγους και αναπληρώθηκαν.
Τον Δεκέμβριο του 2022 απεβίωσε ο αγαπητός φίλος και ταμίας της ΕΦΕΑΜ Νικόλαος Αμάξης.

***

20.12.2022, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο / Αίθουσα του Βωμού.
Εορταστική εκδήλωση προς τιμήν Ευθαλίας Μπαρμπάτη-Βάρτσου, προέδρου της ΕΦΕΑΜ επί 18 έτη (2004-2021),
Μαρίας Χαριτοπούλου, ταμία κατά το ίδιο μακρό διάστημα, και Αθηνάς Ζιώγα, γ. γραμματέα επί τέσσερα έτη.
Τις τιμώμενες παρουσίασαν οι Δήμητρα Πετροπούλου, Γιώργος Χαριτόπουλος και Νικόλας Αμάξης.
Χαιρετισμό απηύθυνε η διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Άννα Καραπαναγιώτου.
Η Νατάσα Μωυσόγλου ερμήνευσε το ποίημα της Σαπφούς «Κέλομαί σε, Γογγύλα», μελοποιημένο από τον Μάνο Χατζιδάκι,
με εισαγωγή τη μουσική από τον «Επιτάφιο» του Σεικίλου.
Την εκδήλωση συντόνισε και παρουσίασε η πρόεδρος της ΕΦΕΑΜ, Άννα Μιχοπούλου.

(Φωτογραφίες. Κ. Κομίνης).

***