Ο ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Πρωτοκυκλαδική περίοδος (3200 – 2000 π.Χ.)

Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται, κατ΄εξοχήν, από την ανάπτυξη της μεταλλουργίας, της ναυσιπλοϊας και της επικοινωνίας. Αφθονία και ποικιλία χάλκινων εργαλείων και όπλων, ευέλικτα κωπήλατα πλοία αποτυπωμένα στον πηλό (τηγανόσχημα σκεύη) ή το μέταλλο (μολύβδινα ομοιώματα), μαρτυρούν την ακμή, στην πρώιμη αυτή εποχή, των Κυκλάδων, οι οποίες, στο κέντρο των θαλάσσιων δρόμων επικοινωνίας του Αιγαίου, παίζουν κυρίαρχο ρόλο στη διακίνηση υλικών, αγαθών και ιδεών. Μέταλλα, οψιανός και μάρμαρο, μοναδικές πρώτες ύλες των Κυκλάδων, εξαπλώνονται σε όλο το Αιγαίο. Τα μαρμάρινα αγγεία και ειδώλια, οι κρατήρες – γνωστοί ως «καντήλες» – και τα βιολόσχημα ειδώλια, κατ’ αρχήν, γίνονται συνώνυμα του Κυκλαδικού πολιτισμού. Οι κύλικες και οι «παλέτες», αργότερα, αλλά κατ΄εξοχήν, τα ειδώλια με τα διπλωμένα χέρια, με την ευρεία διάδοσή τους, γίνονται το σήμα κατατεθέν της κυκλαδικής ανάπτυξης. Ενώ η παράλληλη δημιουργία αγαλμάτων, μορφών, δηλαδή, σε φυσικό μέγεθος και η τρισδιάστατη ανάπτυξη ορισμένων ειδωλίων (π.χ. μουσικοί) δείχνουν το βαθμό της προόδου και την πρωτοπορία της Κυκλαδικής τέχνης..

Μεσοκυκλαδική περίοδος (2000 – 1600 π.Χ.)

Η περίοδος αυτή είναι επίσης περίοδος ανάπτυξης για τις Κυκλάδες. Σημαντικά λιμάνια δημιουργούνται (Φυλακωπή, Αγ. Ειρήνη, Ακρωτήρι), η επικοινωνία επεκτείνεται και έντονες επαφές και ανταλλαγές αναπτύσσονται με την Κρήτη και την Ηπειρωτική Ελλάδα, όπως μαρτυρεί η άφθονη εισαγμένη μινωική και μινυακή κεραμεική που βρέθηκε στα παραπάνω κέντρα. Η δημιουργία σε μάρμαρο υποχωρεί αλλά δημιουργούνται τώρα εντυπωσιακά σχήματα σε πηλό, όπως η ραμφόστομη πρόχους, και πλούσια εικονογράφηση αναπτύσσεται σε όλες τις μορφές της κεραμεικής, μερικές φορές πολύχρωμη και συχνά με εικονιστικά θέματα, όπως ζώα, πουλιά και το πιο ενδιαφέρον, άνθρωποι.

Υστεροκυκλαδική περίοδος (1600 – 1100 π.Χ.)

Η εποχή αυτή, κυρίως στην πρώτη της φάση (1600 – 1400 π.Χ.) είναι μια νέα περίοδος ακμής. Τα, ήδη, σημαντικά λιμάνια της μεσοκυκλαδικής εποχής αναπτύσσονται περαιτέρω αρχιτεκτονικά, οργανωτικά και διοικητικά. Αποκτούν ισχυρά τείχη, πυκνότερη ρυμοτομημένη δόμηση, κεντρικά δημόσια κτίρια και ναούς καθώς και σύστημα καταγραφής και αρχείου στη γραμμική Α΄ γραφή. Η επιρροή της Κρήτης τώρα είναι έντονη, αφομοιώνεται όμως από το ξεχωριστό κυκλαδικό πνεύμα που συνθέτει τώρα και δημιουργεί έργα μοναδικά όπως οι περίφημες τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας αλλά και τη Φυλακωπή της Μήλου, με μοναδικές σκηνέςτης ζωής και της φύσης του προϊστορικού Αιγαίου.
Στην τελευταία φάση της περιόδου (1400 – 1100 π.Χ.) τα κυκλαδικά κέντρα, κάτω από Μυκηναϊκή τώρα κυριαρχία, σταθμοί στο δίκτυο επικοινωνιών και εμπορίου των Μυκηναίων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, εξακολουθούν με έντονο τον μυκηναϊκό χαρακτήρα, να παίζουν σημαντικό ρόλο μέχρι το τέλος της περιόδου.